Dat stelt het EIB (Economisch Instituut voor de Bouw) in een rapport dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Er worden voorstellen gedaan om de bouw door de crisis te helpen.
Met het doorvoeren van een aantal eenvoudige maatregelen kunnen er al ruim tienduizend banen worden gered en substantieel meer woningen worden gebouwd. Denk hierbij aan het aanwijzen van nieuwe woningbouwgebieden, het verhogen van de NHG-grens (Nationale Hypotheek Garantie) en het verstrekken van nieuwe leningen voor starters. Al deze maatregelen hebben als grootste voordeel dat zij geen extra kosten voor de overheid met zich meebrengen.
Tijdelijk verlagen van btw-tarief
Naast de bovengenoemde maatregelen kan men ook denken aan het tijdelijk verlagen van het btw-tarief bij verbouwingen. Er kan eveneens worden gedacht aan een opkoopfonds om woningbouw te stimuleren. Deze extra maatregelen zorgen er voor dat de bouw nog beter door kan gaan en zal het woningtekort niet verder doen toenemen tijdens de crisis.
De maatregelen gaan echter wel gepaard met een investering van 1,7 miljard euro. Daarentegen kunnen door deze investeringen wel bijna 30 duizend banen worden behouden. Het positieve financiële gevolg is ook dat de uitkeringen zullen afnemen.
40 duizend banen in gevaar
Het EIB stelt dat als er niets gedaan wordt, zeker 40 duizend banen gevaar lopen en de bouwproductie in de komende twee jaren sterk zal dalen. Niet alleen banen zullen verloren gaan, ook bedrijven lopen risico op faillissement.
De bouw kampt momenteel met dalende ordeportefeuilles, minder aanvragen voor offertes en een daling in de koopbereidheid. De problemen van vergunningsverleningen als gevolg van de PFAS- en stikstofmaatregelen komen daar nog eens bij.
De huidige situatie komt sterk overeen met vorige crises. Het EIB heeft het verleden ook als inspiratiebron gebruikt om tot deze maatregelen te komen.
Gebrek aan vraagondersteuning oorzaak van vorige woningbouwcrisis
Het EIB verklaart dat de woningbouw zo zwaar getroffen is tijdens de vorige kredietcrisis doordat er geen aandacht was voor vraagondersteuning. Het centrale probleem van de woningbouwcrisis was toen dat de vraag afnam, de overheid zou hier nu sterk in kunnen ondersteunen.
Dit kan door te investeren in startersleningen. Ongeveer 20 duizend extra leningen kunnen worden verschaft in de komende jaren met een investering van 50 miljoen euro. De toegevoegde waarde zal dan 1,6 miljard euro aan extra woningen zijn. Als alternatief stelt het EIB voor om de eis van het inbrengen van eigen geld door starters in te perken. Dit kan worden gerealiseerd door bijvoorbeeld de overdrachtsbelasting te verlagen.
Meer woningen
Tevens komt de verhoging van de Nationale Hypotheek Garantie kostengrens voor in de plannen van het EIB. In de komende twee jaar zou dit van 310 duizend euro naar 400 duizend euro kunnen gaan. Hiermee kunnen dan bijna 7 duizend extra woningen worden gerealiseerd. Een opkoopfonds en meer bouwlocaties zou daar nog eens 13 duizend extra woningen aan toe kunnen voegen.
Het eventueel tijdelijk verlagen van het btw-tarief op verbouwingen kan voor 800 miljoen euro extra aan bouwproductie zorgen. Als laatste kan een subsidie van 40 procent op de verduurzaming van de eigen woning ook een oplossing zijn. De kosten hiervan zijn ongeveer 100 miljoen euro.
Infra en utiliteitsbouw: investeringen werken positief
Het EIB heeft ook naar de infra en utiliteitsbouw gekeken. Deze sectoren worden namelijk ook flink geraakt door de crisis. De grootste kans op succes ligt hierin bij het steunen van de utiliteitsbouw. Door het naar voren halen van investeringen in maatschappelijk vastgoed kan de overheid deze sector ondersteunen.
Om de infra te ondersteunen kan de overheid zelf ook veel investeringen doen, daar zij een belangrijke opdrachtgever is. Het versnellen van projecten zal extra investeringen met zich meebrengen en uitgaven in de toekomst zullen dalen.
